EDİTÖRÜN ÖNSÖZÜ
Kronik hastalıkların prevelansları toplumda her geçen gün artmakta ve buna bağlı olarak da sürekli ilaç kullanmaya ihtiyaç duyan hastaların sayısı artmaktadır. Ülkemizde de birçok kronik hastalığa sahip birey bulunmakta olup, özellikle Tip‐2 diyabete sahip hasta sayımız maalesef giderek artmaktadır. Bunun dışında hipertansiyon ve diğer kardiyovasküler rahatsızlıklar, depresyon tedavisi, yaşlılık döneminde görülen Parkinson hastalığı vb. hastalıklara bağlı olarak ilaç kullanımı giderek artmaktadır.
Söz konusu hastalar bu endikasyonları için ilaçlarını uzun süre kullandıklarından dolayı ilaçlarıyla ilgili yeterli bilgiye görece sahiptirler ve uyunçları yüksektir. Ancak bu kronik hastalıklara eşlik eden akut hastalıklar olduğunda bu bireylerin kullandıkları ilaç sayısı bir anda artmakta ve bu da hastalardaki farmakodinamik ve farmakokinetik süreçleri etkilemektedir. Bu sebeplere bağlı olarak birçok farklı klinik sonuç meydana çıkar. Örneğin; oral kontraseptif kullananlarda tedavi başarısızlığı, varfarin gibi oral antikoagülanlar kullananlarda kanama gibi yan etkilerde artış veya insülin kullanan diyabetlilerde doz ayarlaması yapılmaması sonucu hiperglisemi gelişmesi bunlara örnek olabilir. Dolayısıyla hekimler kronik hastalıklara sahip bireylerin akut bir hastalık geçirdiği ‘hasta günlerinde’ dikkat etmesi gereken bazı ilkeler bulunmaktadır.
Ülkemizde sağlık çalışanlarımızı ve halkımızı bu konuda bilinçlendirmek adına Akılcı İlaç Kullanımı
Bülteni’nin Ağustos 2018 sayısında “Hasta Günlerde İlaç Yönetimi” makalesinin çevirisi yapılmıştır.
HASTA GÜNLERDE İLAÇ YÖNETİMİ
Özet
Hastalar, komorbidite veya ilaç kullanımı nedeniyle akut hastalık sırasında advers ilaç olaylarına karşı duyarlı olabilirler. Akut hastalık esnasında, belli ilaçların reçete edildiği hastalarda hasta dikkatli izlenmeli veya doz ayarlaması yapılmalıdır.
Advers ilaç olayları riskini en aza indirmek için hastalığın şiddeti, hastalığın öngörülen süresi, ilacın sınıfı düşünülmelidir.
Hipovolemi riski varsa metformin, diüretikler ve sodyum glikoz ko‐transporter 2 inhibitörleri gibi bazı ilaçların geçici olarak ertelenmesi gerekebilir.
Kronik böbrek hastalığı olanlar, fizyolojik rezervlerindeki limitler nedeniyle akut böbrek hasarı riski altındadır. Bu ilaç kullanımı ile artabilir.
İnsülin ve kortikosteroidler için dozda geçici artışlar gerekebilir.
Yoksunluk sendromları, emilim bozukluğu nedeniyle dopamin agonistleri, antidepresanlar ve analjezikler gibi kontrollü salınımlı ilaçlarla ortaya çıkabilir.
Hasta günlerinde ilaç kullanımı için bir eylem planı gerekebilir. Akut hastalıktan sonra etkiyi sürdürmek için oral kontraseptiflerin ek dozları hakkında hastaların eğitimi önemlidir.
